|
عوامل پیشرفت و تعالی از دیدگاه قرآن:
عوامل رشد و
بالندگی ازنگاه قرآن عوامل رشد و بالندگی
انسان عناصر و عواملی را كه برای رشد و تعالی
انسان مطرح است از نگاه قرآن مورد بررسی قرار می
گيرد.
از جمله موارد رشد و
بالندگی عبارتند از: علم و تفكر علم و
دانش، تفكر و تعقل يكی از عوامل سازنده انسان به
شمار می رود، قرآن كريم برای علم و آگاهی ارزش
بسياری قايل است در ارزش علم و دانش همين بس كه
نخستين آياتی كه بر پيامبر(ص) نازل شده است سخن از
علم به ميان آمده است اگر كسی علم و آگاهی نداشته
باشد نمی تواند تكليف الهی را بشناسد تا به اطاعت
صحيح از آنها تن در دهد.
كسی كه از دانش تهی
باشد از كجا می تواند به هدف حيات خويش دست يابد
تا در آن مسير گام بردارد خود قرآن علت سقوط
بسياری از تبهكاران را عدم تعقل می داند.
«و
قالوا لَو كُنّا نسمع او نَعْقِل ما كُنّا في
اصحابِ السَّعير» «و گفتند: اگر ما به
سخنان آنان گوش می داديم يا تعقل می كرديم هرگز
از ياران دوزخ نبوديم»
آيه فوق از زبان
دوزخيان نقل می كند كه ايشان در پاسخ به فرشتگان
مي‌گويند اگر ما در دنيا دعوت رسولان را گوش داده
بوديم و به آنها عمل می كرديم و يا پيامها و
فرامين‌ها و حق بودن خود رسولان را درست تعقل كرده
بوديم هرگز از زمره گمراهان و دوزخيان نبوديم.
پليدی و زشتی را
خداوند مربوط به عدم تعقل و انديشه می داند ، و
افرادی كه نمی انديشند قرآن پليد می داند.
«و
يَجعل الرِّجْسَ علي الذَّين لايعقلون» «و
پليدی را برای كسانی كه تعقل نمی كنند قرار می
دهد»
انگيزه قرآن از
دعوت انسان به مطالعه و تفكر و آگاهی سطحی نيست كه
منشأ اثری نباشد بلكه دعوتش اينست كه انسان
هدفداری خلقت را دريابد كه جهان بيهوده خلق نشده
است ، دريابد كه جهان دارای خالقی است او ناظر به
تمام اعمال و رفتار انسان است.
ايمان و خداباوری:
منظور از ايمان و خداباوری عبارت از اعتقاد قلبی
به خدا و فرامين او همراه با تسليم در برابرش،
ايمان غير از علم است چرا كه قرآن از كافرانی سخن
می گويد كه با وجود علم و آگاهی به سوی كفر گرايش
داشتند از جمله بايد از شيطان نام برد كه خدا را
می شناخت به معاد هم اعتقاد داشت و می دانست كه
انبياء از سوی خدا مبعوث شده‌اند ولی با اين وجود
قرآن او را كافر می داند.
«اَبي
و اسْتَكْبَر و كانَ من الكافرين» (ابا كرد
و كبر ورزيد و از كافران بود.) يا فرعون و
اطرافيان وی علم به وجود و علم به رسالت موسی
داشتند ولی در برابر آن حضرت موضع‌‌گيری خصمانه می
كردند حضرت موسی در خطاب به فرعون می گويد: تو می
دانستی آنچه به من نازل شده از سوی خدای آسمانها
و زمين است. «لقد عَلِمَتُ
ما انزل هولاءِ اِلّا ربُّ السموات و الارض»
به تحقيق شما می دانستید (آنچه ارائه شد) از جانب
خداوند آسمان و زمين نازل شده است.
«من
كان يريد العِزَّه فِللهِ العِزَّهَ جمعياً‌اليه
يَصْعَد الكَلِم و العمل الصالح يَرفَعُه»
كسی كه خواهان عزت است (بايد از خدا بخواهد) چرا
كه تمام عزت برای خداست، سخنان پاكيزه به سوی او
صعود می كند و عمل صالح را بالا می برد.
|
